nitrik asit ne demek?

Nitrik Asit (HNO₃) Hakkında Bilgiler

Nitrik asit (HNO₃), oldukça aşındırıcı ve zehirli bir mineral asittir. Aynı zamanda "kezzap" olarak da bilinir. Birçok endüstriyel süreçte yaygın olarak kullanılan önemli bir kimyasal bileşiktir.

Temel Özellikleri:

  • Kimyasal Formül: HNO₃
  • Görünüm: Renksiz (saf haldeyken), ancak zamanla ayrışma sonucu sarımsı bir renk alabilir.
  • Koku: Keskin ve boğucu bir kokuya sahiptir.
  • Yoğunluk: 1.51 g/cm³
  • Kaynama Noktası: 83 °C
  • Asitlik: Kuvvetli bir asittir.

Üretim Yöntemleri:

Nitrik asit, esas olarak Ostwald prosesi ile üretilir. Bu süreçte, amonyak (NH₃) platin bir katalizör üzerinden oksitlenerek azot oksit (NO) oluşturulur. Azot oksit daha sonra oksijenle reaksiyona girerek azot dioksit (NO₂) oluşturur. Son olarak, azot dioksit suda absorbe edilerek nitrik asit elde edilir.

Kullanım Alanları:

Nitrik asit, geniş bir kullanım alanına sahiptir:

  • Gübre Üretimi: Amonyum nitrat gibi gübrelerin üretiminde kullanılır.
  • Patlayıcı Madde Üretimi: Trinitrotoluen (TNT) ve nitrogliserin gibi patlayıcıların yapımında kullanılır.
  • Metal İşleme: Metalleri temizlemek ve paslanmayı önlemek için kullanılır (dağlama).
  • Organik Sentez: Boyalar, ilaçlar ve plastikler gibi organik bileşiklerin sentezinde kullanılır.
  • Temizlik Maddeleri: Bazı temizlik ürünlerinde bulunur.
  • Altın Rafineri: Altın ve diğer soy metallerin saflaştırılmasında kullanılır (aqua regia karışımının bir bileşeni olarak).

Güvenlik Önlemleri:

Nitrik asit oldukça tehlikeli bir madde olduğundan dikkatli bir şekilde kullanılması gerekir.

  • Cilt ve Göz Teması: Cilt ve gözlerle temasından kaçınılmalıdır. Temas halinde bol su ile yıkanmalı ve tıbbi yardım alınmalıdır.
  • Soluma: Buharlarının solunması zararlıdır. İyi havalandırılan ortamlarda çalışılmalıdır.
  • Koruyucu Ekipman: Eldiven, gözlük ve uygun koruyucu giysiler giyilmelidir.
  • Depolama: Serin, kuru ve iyi havalandırılan bir yerde, diğer kimyasallardan uzakta depolanmalıdır.
  • Reaksiyonlar: Bazı metallerle, organik maddelerle ve indirgeyici maddelerle şiddetli reaksiyonlara girebilir.

Çevresel Etkileri:

Nitrik asit, çevreye salındığında asit yağmuruna neden olabilir ve su kaynaklarını kirletebilir. Bu nedenle, atık nitrik asidin uygun şekilde bertaraf edilmesi önemlidir.